- pH محلول
- محتوای حل شده فلزات سنگین
- محتوای جامد کل
- میزان محتوای روغن موجود
- میزان اکسیژن موجود
درک انواع و منابع این آلاینده ها برای توسعه استراتژی‌های مؤثر مدیریت و تصفیه حیاتی است. این مقاله، مروری جامع بر انواع و منابع پساب تولید شده در طی فرآیندهای آماده‌سازی سطح ارائه می‌دهد و به تأثیرات زیست‌محیطی آن‌ها و ضرورت اجرای استراتژی‌های مدیریت مناسب جهت دفع و تصفیه پساب می‌پردازد.
انواع آلاینده ها و پساب فرآیند آماده سازی سطح:
اصلی‌ترین انواع پساب ناشی از آماده‌سازی سطح شامل موارد زیر است:
الف)پساب¬های شیمیایی آلاینده:
محلول‌های شوینده، چربی‌گیرها و سایر مواد شیمیایی که مصرف شده‌اند یا استفاده شده‌اند، می‌توانند حاوی مواد خطرناکی مانند فلزات سنگین، اسیدها و ترکیبات آلی فرار (VOC) باشند. این مواد، نیاز به مدیریت و دفع و تصفیه ویژه به عنوان پساب شیمیایی دارند. از اقسام این نوع پساب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چربیگیر‌های قلیایی،خنثی و اسیدی
- محلول‌های آبکاری اسیدی
- چربی گیر های پایه حلالی
- محلول‌های فسفاته
- پوشش‌های تبدیلی کروماته
لجن:
در حین آماده سازی سطوح، ذراتی مانند زنگ، رسوبات فسفات نامحلول و سایر آلودگی‌ها تولید می شوند. این ترکیبات جامد یا نیمه جامد در کف مخازن و وان های شستشو جمع می‌شوند و لایه لجن را تشکیل می‌دهند که باید به‌طور صحیح دفع شود. لایه لجن ممکن است با فلزات سنگین و سایر مواد خطرناک آلوده باشد.
ذرات جامد معلق:
فرآیندهای مکانیکی آماده‌سازی سطح مانند سندبلاست، سنباده‌زنی و سنگ‌زنی ذرات معلقی در هوا به شکل گرد و غبار و شن های ریز تولید می‌کنند. از طرفی بعد از عملیات شستشوی ذرات آلاینده دیگر که در محیط کارخانه وجود دارد، از روی سطح قطعه به داخل وان شستشو منتقل می¬شود. اگر این ذرات به‌طور صحیح کنترل و فیلتر نشوند، می‌توانند خطرات زیست‌محیطی و بهداشتی ایجاد کنند. این ذرات معلق ممکن است مواد آلاینده موجود در وان را به خود جذب کنند و بعد از دفع ناصحیح پساب، آلودگی محیط زیست را رقم بزنند.
منابع تشکیل دهنده پساب آلاینده:
الف)محلول‌های شوینده و چربیگیر ها
تمیز کردن سطح معمولاً شامل محلول‌هایی مانند مواد شوینده، حلال‌ها یا چربی گیر‌های قلیایی، اسیدی و خنثی است. این محلول‌ها می‌توانند با روغن‌ها، چربی‌ها و سایر بقایا وارد واکنش شده و با مکانیزم های مختلف ذرات روغن ها و اکسید های سطحی را به داخل وان منتقل کرده و با آلوده کردن وان شسشتشو، منجر به تولید آلودگی در پساب می¬شوند.
ب) محلول های حکاری شیمیایی
فرآیندهای حکاری شیمیایی از محلول‌های اسیدی یا قلیایی برای آماده‌سازی سطوح استفاده می‌کنند. این مواد می‌توانند با ایجاد آلاینده‌ها و فلزات حل شده، باعث آلودگی محلول شده که نیاز به تصفیه پساب خروجی از وان را رقم می زند.
ج) سامانه های پوششی
در فرآیندهای پوشش‌دهی فلز، آلودگی هایی بر اثر پاشش‌های اضافی، پوشش‌های منقضی شده یا نشت‌های تصادفی تولید می شوند. این آلودگی ها ممکن است شامل مواد شیمیایی مضر باشند و نیاز به دفع صحیح دارند.
د)روش‌های مکانیکی
روش‌های مکانیکی مانند سندبلاست یا سنگ‌زنی ذرات معلق و بقایای فلزی تولید می‌کنند. این ضایعات باید جمع‌آوری و مدیریت شوند تا از آلودگی زیست‌محیطی جلوگیری شود.
دفع و تصفیه صحیح پساب آلاینده:
برای کاهش تأثیرات زیست‌محیطی و رعایت مقررات، ضروری است که تمام آلاینده های تولید شده در حین آماده‌سازی سطح به‌طور صحیح دفع شوند. مدیریت نادرست پساب آلاینده ناشی از آماده‌سازی سطح می‌تواند منجر به آلودگی محیط زیست شامل خاک، آب و هوا شود. ضایعات شیمیایی می‌توانند میزان سمیت بالایی را به محیط زیست وارد کرده و زمینه ساز بروز بیماری¬های متعددی شوند. در حالی که لجن و ذرات معلق می‌توانند بر اکوسیستم‌های محلی تأثیر بگذارند و باعث تخریب آن ها شوند.
با درک انواع و منابع تشکیل دهنده اقسام پساب های آلاینده، با اجرای صحیح عملیات تصفیه و دفع پساب می‌توان یک برنامه مؤثر را در راستای حفظ سلامت انسان و محیط زیست پیاده سازی کرد. در عین حال، این موضع رعایت مقررات موجود در این حوزه را تضمین می¬کند. روش های مختلفی برای تصفیه پساب وجود دارد که شامل روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می¬باشد. تحقیق و توسعه مداوم در فناوری‌های مدیریت پساب برای بهبود پایداری در فرآیندهای صنعتی ضروری است.
